งานส่วนที่ 2: งานออกแบบเบื้องต้น ระบบขนส่งมวลชน

งานออกแบบเบื้องต้น ระบบขนส่งมวลชน มีวัตถุประสงค์เพื่อนำแผนแม่บทฯ ระยะสั้น มาคัดเลือกโครงการที่เหมาะสมที่สุดเพื่อทำการก่อสร้าง โดยปัจจัยที่จะนำมาพิจารณาจะมีทั้ง ปัจจัยด้านวิศวกรรม ผังเมือง เศรษฐกิจและสังคม รวมทั้ง สิ่งแวดล้อมที่เกี่ยวข้อง รวมทั้งประมาณราคาโครงการ

แนวทางในงานออกแบบเบื้องต้น ระบบขนส่งมวลชน

1) แบบเบื้องต้นของสายทางที่ได้รับการคัดเลือก ประกอบด้วย

• แบบโครงสร้าง ทางวิ่ง
• แบบสถานี
• สื่งอำนวยความสะดวกอื่นๆที่เกี่ยวข้อง
• แบบเบื้องต้นสำหรับการเดินรถ
• แบบเบื้องต้นสำหรับระบบจัดเก็บค่าโดยสาร

2) การประมาณราคาเบื้องต้น ประกอบด้วย

• ราคาก่อสร้างงานโครงสร้าง ทางวิ่ง สถานี โรงจอดและโรงซ่อมบำรุง
• ราคาตัวรถและระบบที่เกี่ยวข้อง
• ราคาค่าจัดกรรมสิทธ์ที่ดิน
• ค่าบริหารโครงการ

1.1.1           การคัดเลือกเส้นทางก่อสร้างระบบขนส่งมวลชน

ที่ปรึกษาจะทำการพิจารณาคัดเลือกเส้นทางที่มีความเหมาะสมในการก่อสร้างโดยนำผลที่ได้จากการจัดทำแผนแม่บทระยะสั้นมาทำการศึกษา โดยการเลือกเส้นทางจะอาศัยข้อมูลด้านวิศวกรรมจราจรขนส่ง ระบบผังเมือง เศรษฐกิจ และผลกระทบสิ่งแวดล้อมเบื้องต้น รวมทั้งใช้ภาพถ่ายทางอากาศเป็นตัวควบคุมการวางแนวเส้นทาง และจะทำการพิจารณากำหนดเส้นทางที่คัดเลือกไว้ว่าจะทำการก่อสร้างเส้นทางบนดิน เหนือพื้นดิน หรือใต้ดิน ทั้งนี้จะทำการเปรียบเทียบให้เห็นข้อดี ข้อเสียให้เห็นอย่างเด่นชัด

รูปแบบโครงสร้างระบบขนส่งมวลชนสามารถการกำหนดได้ 3 รูปแบบ คือ โครงสร้างบนดิน (At grade) และการก่อสร้างเหนือดินหรือยกระดับ (Elevated) และ โครงสร้างใต้ดิน (Underground) การกำหนดรูปแบบโครงสร้างระบบขนส่งมวลชนจะต้องทราบถึงข้อดีข้อเสียของแต่ละรูปแบบอย่างชัดเจนเพื่อนำไปประกอบการประเมินทางเลือก

โครงสร้างทั้งสามรูปแบบนี้มีผลอย่างมากต่อการตัดสินใจเลือกชนิดของระบบขนส่งมวลชน ซึ่งไม่ใช่ทุกระบบจะสามารถประยุกต์กับทุกรูปแบบการก่อสร้างได้ บางเทคโนโลยีอาจมีความจำเพาะเพียงการก่อสร้างระดับดิน หรือบางเทคโนโลยีอาจสามารถก่อสร้างได้ทุกแบบ

จะเห็นได้ว่า เทคโนโลยีขนส่งมวลชนต่างๆ สามารถที่จะประยุกต์กับรูปแบบการก่อสร้างได้หลากหลาย แต่ในทางปฏิบัติแล้วระบบขนล่งมวลชนระบบหนึ่งอาจต้องทำการการก่อสร้างเพียงรูปแบบใดรูปแบบหนึ่งเนื่องจากข้อจำกัดต่างๆ ของเทคโนโลยีและรูปแบบการก่อสร้าง ซึ่งตัวอย่างโดยสังเขปของเทคโนโลยีของระบบขนส่งมวลชนกับรูปแบบการก่อสร้างต่างๆ แสดงดังตารางที่ 2.2.1-1

ตารางที่ 2.2.1-1 เทคโนโลยีของระบบขนส่งมวลชนกับรูปแบบการก่อสร้างต่างๆ